انسان های اولیه
انسان های اولیه
وجود این که شروع تکامل انسان به عنوان یک موجود زنده، مانند تمام موجودات زندهٔ دیگر، به زمان پیدایش حیات بر روی کره زمین باز میگردد؛ ولی به طور کلی واژهٔ تکامل انسان به تاریخچهٔ تکامل نخستیسانان (پستانداران شبیه انسان) و به خصوص سرده انسان، از جمله پیدایش انسانها به عنوان گونهای مجزا از انسانسایان (کپیهای بزرگ) اطلاق میشود. مطالعهٔ تکامل انسان زمینههای مختلف علمی از جمله انسانشناسی فیزیکی، نخستیشناسی، باستانشناسی، زبانشناسی، رویانشناسی، و ژنتیک را در بر میگیرد.[۱]
مطالعات ژنتیک نشان میدهند که تکامل نخستیسانان احتمالاً در اواخر دورهٔ کرتاسه، ۸۵ میلیون سال پیش، شروع شدهاست. مجموعهٔ سنگواره های گردآوری شده نیز بیانگر آنست که این زمان پیش از دورهٔ پالئوسن، ۵۵ میلیون سال پیش، بودهاست.[۲][۳] خانوادهٔ انسانسایان، یا کپیهای بزرگ، بین ۱۵ تا ۲۰ میلیون سال پیش از خانوادهٔ گیبونها جدا شدند. حدود ۱۴ میلیون سال پیش اورانگوتانها از خانوادهٔ انسانسایان جدا شدند.[۴] راه رفتن روی دوپا ابتداییترین انطباق در دودمان انسانتباران است، و نخستین انسانتبارانی که بر روی دوپا راه میرفتهاند، ساحلمردم و اررین بودهاند. آردیکپی که کاملاً بر روی دوپا راه میرفتهاست، اندکی بعد تکامل پیدا کردهاست. گوریلها و شامپانزه ها حدوداً در یک زمان از این دودمان جدا شدند و احتمالاً ساحلمردم یا اررین آخرین نیای مشترک ما و آنها بودهاست. راه رفتن اولیه بر روی دو پا سرانجام منجر به تکامل جنوبیکپیآسا و بعدها سرده انسان گردید. انسانهای امروزی از انسانسایانی که بین ۲٫۳ تا ۲٫۴ میلیون سال پیش در آفریقا میزیستند، تکامل یافتهاند.[۵][۶]
نخستین گونههای ثبت شده از سردهٔ انسان، انسان ماهر و انسان گاتنگی هستند که در حدود ۲٫۳ میلیون سال پیش تکامل پیدا کردند. بر طبق شواهد موجود، انسان ماهر اولین گونهای بوده که از ابزار استفاده میکردهاست. اندازهٔ مغز این انسانهای اولیه در حدود اندازهٔ مغز شامپانزه بودهاست. از آن زمان و در طول این چند میلیون سال تا کنون فرآیند افزایش اندازهٔ مغز ادامه یافتهاست به طوری که با پیدایش انسان راستقامت، حجم جمجمهٔ آن به دو برابر حجم جمجمهٔ انسان ماهر افزایش یافته بود. انسان راستقامت و انسان کارورز نخستین انسانهایی بودند که به خارج از آفریقا کوچ کردند. این گونهها بین ۱٫۸ تا ۱٫۳ میلیون سال پیش در آفریقا، آسیا و اروپا پراکنده شدند. پنداشته میشود که این گونهها، نخستین گونههایی بودند که از آتش و ابزار پیچیده استفاده کردند.
دیدگاه غالب در میان دانشمندان این است که مبدا پیدایش انسانهای امروزی با فرضیه اخیر «خروج از آفریقا» یا «تک مبدائی» توضیح داده میشود[۷][۸][۹] که بیان میدارد آغاز تکامل انسانهای امروزی در آفریقا بودهاست و سپس بین ۵۰٫۰۰۰ تا ۱۰۰٫۰۰۰ سال پیش آنها به خارج از قارهٔ آفریقا مهاجرت کردند و کم کم جایگزین انسانهای راست قامت در آسیا و نئاندرتالها در اروپا شدند. فرضیهٔ دیگری نیز به نام «فرضیهٔ چند ناحیهای» وجود دارد که عنوان میکند انسانها پس از مهاجرت انسانهای راست قامت از آفریقا به سایر نقاط جهان در حدود ۲٫۵ میلیون سال پیش در مناطق جغرافیایی مختلف به صورت جمعیتهای جداگانه ولی با پیوند بین نژادها تکامل یافتند. شواهد نشان میدهد که هاپلوتیپهای متعددی که منشأ نئاندرتالی دارند در حال حاضر در جمعیتهای غیرآفریقایی یافت میشود. شواهد نشان دهندهٔ آن است که نئاندرتالها و گونههای دیگر انسانسایان مانند انسانتبار دنیسووا تا ۶ درصد در ژنهای انسانهای امروزی (در نژادهای مختلف این مقدار متفاوت است) مشارکت داشتهاند.[۱۰][۱۱][۱۲]
انسان امروزی که انسان خردمند نامیده میشود تنها گونهٔ بازمانده از انسانتباران است. انسانهای خردمند باستانی بین ۴۰۰٬۰۰۰ تا ۲۵۰٬۰۰۰ سال پیش تکامل یافتند و از آنان انسانهای بهکالبد امروزی در اواسط دوره پارینه سنگی، حدود ۲۰۰٬۰۰۰ سال پیش تکامل پیدا کردند.[۱۳] بنابر باور بسیاری از دانشمندان انسانهایی با رفتار نوین حدود ۵۰٬۰۰۰ سال پیش تکامل یافتند، هرچند که عدهای آغاز رفتار نوین در انسانها را همزمان با تکامل انسانهای بهکالبد امروزی میدانند.[۱۴]
شواهد تکامل انسان در بسیاری از زمینههای علوم طبیعی یافت میشود. بیشتر این شواهد در سنگوارههای گردآوری شدهاست هرچند که دانش ژنتیک نیز نقش تکمیلی و رو به رشدی در این زمینه دارد. مطالعات رشدشناسی، تاریخ نژادی و به ویژه زیستشناسی تکاملی در مورد مهره داران و بی مهرگان بینش قابل توجهی در مورد تکامل کل حیات و به ویژه اینکه انسانها چگونه تکامل یافتهاند فراهم میکند. مطالعات خاص در مورد مبدأ حیات انسانها، انسانشناسی با گرایش دیرینانسانشناسی نامیده میشود.[۲۷]
سنگوارههای گردآوری شده از انسانسایان نشان میدهد که در طول زمان به تدریج ستون فقرات آنان صاف شده، حجم مغز افزایش یافته، ترکیبات صورت ظریفتر شده، و عضلات مربوط به جویدن همزمان با تغییر وضعیت دندانها کمتر شدهاست.
انسان خردمند امروزی تنها گونهٔ بازمانده از سردهٔ انسان است. در حالی که برخی گونههای منقرض شدهٔ انسانها را میتوان به عنوان نیاکان انسانهای خردمند امروزی بر شمرد، بسیاری دیگر احتمالا تنها «خویشاوندان» ما بودهاند که از شاخههایی از نیاکان ما جدا شدهاند.[۴۳][۴۴] هنوز اجماعی بر اینکه کدامیک از این گروهها را باید به عنوان گونههای مجزا و کدامیک را به عنوان زیر گونه بر شمرد، وجود ندارد. در برخی موارد این امر به دلیل کمیابی سنگوارهها و در برخی موارد به دلیل تفاوتهای جزئی در سیستمهای طبقه بندی گونهها برای سردهٔ انسان میباشد.[۴۴] نظریه پمپ صحرای آفریقا یک توضیح محتمل برای گوناگونی اولیه سردهٔ انسان ارائه میدهد.
شواهد باستانشناسی و دیرینشناسی، امروزه این امکان را میدهد که تا حدودی در مورد رژیم غذایی گونههای متفاوت انسان استنباط نمود و نقش رژیم غذایی را در تکامل فیزیکی و رفتاری انسانها مطالعه کرد.[۳۴][۴۵][۴۶][۴۷][۴۸]
انسان ماهر و انسان گاتنگی
انسان ماهر از ۲٫۴ تا ۱٫۴ میلیون سال پیش میزیستهاست. انسان ماهر در اواخر دورهٔ پالئوسن یا اوایل دورهٔ پلیستوسن، بین ۲٫۵ تا ۲ میلیون سال پیش، در جنوب و شرق آفریقا با جدا شدن از جنوبیکپیها تکامل پیدا کردهاست. انسان ماهر دندانهای آسیای کوچکتر و مغز بزرگتری از جنوبیکپیها داشته و ابزارهایی از سنگ و احتمالا استخوانهای حیوانات میساختهاست. به دلیل استفاده از ابزارسنگی توسط این گونه که یکی از نخستین گونههای شناخته شدهٔ کپی هاست، کاشف آن، لوییس لیکی، نام مستعار «مرد ابزارکار» را برای آن برگزید. برخی از دانشمندان به دلیل اینکه اسکلت این گونه از نظر ریخت شناسی به گونههای درختزی بیشتر شباهت دارد تا گونههای دوپایان، پیشنهاد کردهاند که این گونهها از سردهٔ انسان به سردهٔ جنوبی کپی منتقل شوند.[۴۹]
انسان ماهر تا قبل از ماه میسال ۲۰۱۰ میلادی به عنوان اولین گونه از سردهٔ انسان پنداشته میشد، تا اینکه در این زمان سنگوارهٔ گونهای جدید از انسان به نام «انسان گاتنگی» در آفریقای جنوبی کشف شد که به احتمال فراوان پیش از انسانهای ماهر میزیستهاست.[۵۰]
انسان رودولفی و انسان گرجی
اینها اسامی پیشنهاد شده برای گونههای مربوط به سنگواره انسانهایی هستند که حدود ۱٫۹ تا ۱٫۶ میلیون سال پیش میزیستهاند و ارتباطشان با انسان ماهر هنوز به درستی مشخص نیست.
- انسان رودولفی با یک جمجمه نیمه کامل یافت شده در کنیا شناسایی شدهاست. دانشمندان عنوان داشتهاند که این گونه نوعی انسان ماهر بودهاست، اما این موضوع هنوز ثابت نشدهاست.[۵۱]
- انسان گرجی را که سنگوارهٔ آن در گرجستان پیدا شده، ممکن است بتوان به عنوان گونهای بینابینی بین انسان ماهر و انسان راستقامت،[۵۲] یا زیرگونهای از انسان راستقامت قلمداد کرد.[۵۳]
انسان کارورز و انسان راستقامت
اولین سنگوارههای انسان راستقامت توسط اوژن دوبوا، پزشک هلندی، در سال ۱۸۹۱ میلادی در جزیرهٔ جاوه کشور اندونزی پیدا شد. او ابتدا این گونه را بر اساس ویژگیهای ریخت شناسی آن که حالتی بینابینی بین انسانها و کپیها داشت، انسان بوزینهٔ راست قامت نام نهاد.[۵۴] انسان راستقامت بین ۱٫۷ میلیون تا ۷۰٫۰۰۰ سال سال پیش میزیستهاست (که میتوان نتیجه گیری کرد که در جریان فوران آتشفشان توبا از صفحهٔ روزگار محو شدهاست و از آن تنها گونههای انسان راستقامت سولویی و انسان راستقامت فلورسی به جا ماندند). اغلب از انسانهای مرحله اولیه این دوره به عنوان گونهای مجزا به نام انسان کارورز یا زیرگونهای از انسان راستقامت با عنوان انسان راستقامت کارورز یاد میشود.
گمان میرود که در اوایل دورهٔ پلیستوسن، ۱٫۵ تا ۱ میلیون سال پیش، جمعیتی از انسانهای ماهر با افزایش حجم مغز تکامل پیدا کردند و موفق به ساخت ابزارهای سنگی پیشرفته تری شدند؛ این تغییرات و پارهای دیگر از شواهد به گونهای است که انسانشناسان را متقاعد کردهاست که این گونهٔ تکامل یافته از انسانهای ماهر را به عنوان گونهای جدید به نام انسان راستقامت طبقه بندی کنند.[۵۵] در این گونه زانوهای قفل شونده تکامل پیدا کردهاست و محل سوراخ پس سری (سوراخی که طناب نخاعی از آن وارد جمجمه میشود) نیز عوض شدهاست. این گونه احتمالا اولین گونهای بودهاست که گوشت را برای خوردن میپختهاست.
سنگوارهٔ مشهوری از انسانهای راستقامت، سنگوارهٔ انسان پکن است؛ نمونههای دیگری نیز در آسیا (به ویژه در اندونزی)، آفریقا، و اروپا یافت شدهاند. امروزه بسیاری از دیرینه شناسان از واژهٔ انسان کارورز برای بخشی از این گونه که در خارج از قارهٔ آسیا میزیستند استفاده میکنند و واژهٔ انسان راستقامت را برای آن بخشی که در آسیا میزیستهاند و مشخصات اسکلتی و دندانهای آنها اندکی با انسانهای کارورز تفاوت داشتهاست، به کار میبرند.
انسان سپرانن سیس و انسان پیشگام
این گونهها به عنوان گونههای بینابینی که در فاصله بین انسانهای راستقامت و انسانهای هایدلبرگی میزیستهاند، شناخته میشوند.
- انسان پیشگام از روی سنگوارههایی که در اسپانیا و انگلستان یافت شده، شناخته شدهاست و حیات آن به ۱٫۲ میلیون سال تا ۸۰۰٫۰۰۰ سال پیش باز میگردد.[۵۶][۵۷]
- انسان سپرانن سیس از روی کاسهٔ جمجمهای که در ایتالیا پیدا شده و قدمت آن ۵۰۰٫۰۰۰ تخمین زده میشود، معرفی شدهاست.[۵۸]
انسان هایدلبرگی
بازسازی شمایل انسان هایدلبرگی که گمان میرود نیای مستقیم انسان نئاندرتال و انسان خردمند امروزی باشد.
انسان هایدلبرگی (مرد هایدلبرگ) حدودا بین ۶۰۰٫۰۰۰ تا ۳۵۰٫۰۰۰ سال پیش میزیستهاست. از این گونه به عنوان انسان خردمند هایدلبرگی نیز نام برده میشود.[۵۹]
انسان رودزیایی و جمجمهٔ گویس
- تخمین زده میشود که انسان رودزیایی بین ۳۰۰٫۰۰۰ تا ۱۲۵٫۰۰۰ سال پیش میزیستهاست. بیشتر پژوهشگران امروز انسان رودزیایی را در گروه انسان هایدلبرگی طبقه بندی میکنند. با وجود این گروههای دیگری مانند انسان خردمند باستانی و انسان خردمند رودزیایی نیز برای این انسانها پیشنهاد شدهاست.
- در فوریه سال ۲۰۰۶ میلادی، جمجمهای به نام جمجمهٔ گویس کشف شد که احتمال میرود به گونهای بینابینی بین انسان راستقامت و انسان خردمند امروزی تعلق داشته باشد و یا به یکی از گونههای متعددی که ادامه پیدا نکردهاند. قدمت این جمجمه که در اتیوپی کشف شدهاست بین ۵۰۰٫۰۰۰ تا ۲۵۰٫۰۰۰ سال برآورد میشود. در مورد این جمجمه جزئیات مختصری اعلام شدهاست و هنوز کاشفان آن در این مورد گزارش معتبر علمی منتشر نکردهاند.[۶۰]
نئاندرتال و انسانتبار دنیسووا
انسان نئاندرتال که از آن با عنوان انسان خردمند نئاندرتال نیز نام برده میشود،[۶۱] بین ۴۰۰٫۰۰۰[۶۲] تا ۳۰٫۰۰۰ سال پیش در اروپا و آسیا میزیستهاست. شواهد مربوط به توالی دیانای میتوکندریایی نشان دهندهٔ آن است که هیچ شارش ژن عمدهای بین انسان نئاندرتال و انسان خردمند امروزی رخ ندادهاست که میتوان نتیجه گیری کرد که این دو، دو گونهٔ مجزا بودهاند که نیاکان مشترکی در حدود ۶۶۰٫۰۰۰ سال پیش داشتهاند.[۶۳][۶۴][۶۵] به هر حال، توالی یابی ژن نئاندرتالها که در سال ۲۰۱۰ میلادی انجام شد، نشان داد که نئاندرتالها با انسانهای بهکالبد امروزی در حدود ۸۰٫۰۰۰ تا ۴۵٫۰۰۰ سال پیش (زمان تقریبی که انسانهای امروزی به خارج از آفریقا مهاجرت کردند ولی قبل از اینکه در اروپا، آسیا و جاهای دیگر پراکنده شوند) آمیزش داشتهاند.[۶۶] بین ۱ تا ۴ درصد دیانای تقریبا تمام انسانهای غیر آفریقایی امروزی از دیانای نئاندرتال تشکیل شدهاست.[۶۶] این دستاورد با مطالعات اخیر که نشان میدهد انشعاب برخی از اللهای انسان به یک میلیون سال پیش باز میگردد سازگار است، هرچند که تفسیر نتایج این مطالعات مورد سوال قرار گرفتهاست.[۶۷][۶۸] رقابت با انسانهای خردمند امروزی احتمالا در انقراض نئاندرتالها نقش داشتهاست.[۶۹][۷۰] انسانهای خردمند امروزی و نئاندرتالها برای مدت ۱۰٫۰۰۰ سال در اروپا به طور همزمان میزیستهاند.[۷۱]
شمایل بازسازی شدهٔ یک نئاندرتال
در سال ۲۰۰۸ میلادی، باستانشناسهایی که در غار دنیسووا در کوههای آلتای سیبری کار میکردند، بخشی از یک استخوان کوچک مربوط به انگشت پنجم یک نوجوان مربوط به گونهای از انسان را کشف کردند که اکنون با عنوان انسانتبار دنیسووا شناخته میشود.[۷۲] وسایلی از جمله یک دستبند که در آن غار پیدا شده، مربوط به ۴۰٫۰۰۰ سال پیش میباشد. به دلیل هوای سرد آن غار، دیانای موجود در قطعه سنگواره سالم مانده بود درنتیجه هم دیانای میتوکندریایی و هم دیانای ژنوم هستهای در توالی سنجی بررسی شد.[۱۰][۷۳]
با وجودی که سرآغاز انشعاب دیانای میتوکندریایی انسانتبار دنیسووا به طور غیر منتظرهای به زمانهای قدیم باز میگردد،[۷۴] ولی توالی سنجی کامل ژنتیکی نشان دهندهٔ آن است که انسانتبار دنیسووا نیز به همان دودمان نئاندرتال تعلق دارد که زمان جدایی آن از گونهٔ نئاندرتال اندکی پس از این بوده که شاخهٔ نئاندتال از شاخهٔ منتهی به انسانهای خردمند امروزی جدا شدهاست.[۱۰] میدانیم که انسانهای امروزی در حدود ۱۰٫۰۰۰ سال در اروپا با نئاندرتالها در کنار هم میزیستهاند و کشف انسانتبار دنیسووا نیز این احتمال را مطرح کرد که این سه گونه یعنی انسان خردمند امروزی، نئاندرتالها و انسانتبار دنیسووا، در دورهای به طور هم زمان میزیستهاند. سوانت پابو، زیست شناس سوئدی، بیان کرده که وجود این زیر شاخه، تصویر زندگی انسانها را در اواخر دورهٔ پلیستوسن پیچیده تر میکند.[۷۲] همچنین شواهد نشان میدهد که امروزه حدود ۶ درصد از ژنهای مردم ملانزی از طرف انسانتبار دنیسووا میآید که این امر حکایت از آمیزش محدود انسانتبار دنیسووا با انسان خردمند امروزی در جنوب شرق آسیا دارد.[۷۵]
اللهایی که گمان میرود از نئاندرتالها و انسانتبار دنیسووا سرچشمه گرفته باشد در محلهای مختلفی از ژنهای انسانهای خردمند امروزی خارج از قارهٔ آفریقا یافت شدهاست. انواع آنتی ژن لکوسیت انسان (HLA) که از طرف نئاندرتالها و انسانتبار دنیسووا آمدهاند بیش از نیمی از اللهای HLA مردم امروزی اوراسیا را تشکیل میدهند.[۱۲]
انسان فلورسی
شمایل بازسازی شدهٔ برخی گونههای انسان. از بالا به پایین و از راست به چپ: ردیف اول-انسان ماهر، انسان کارورز و انسان راستقامت، ردیف دوم-انسان پیشگام مرد و زن و انسان هایدلبرگی، ردیف سوم-انسان نئاندرتال دختر و مرد و انسان سپرانن سیس
انسان فلورسی که بین ۱۰۰٫۰۰۰ تا ۱۲٫۰۰۰ سال پیش میزیستهاست، گاهی به طنز هابیت هم نامیده شدهاست که دلیل آن اندام کوچک این انسان به خاطر کوتولگی ناشی از انزوا میباشد.[۷۶] انسان فلورسی یک گونهٔ شگفت انگیز هم از نظر اندازه و هم از نظر زمان زیست میباشد و از آن میتوان به عنوان نمونهای از گونههای اخیر سردهٔ انسان یاد کرد که خصوصیات تکامل یافتهٔ آن مشابه انسانهای امروزی نیست. به عبارت دیگر، انسان فلورسی دارای نیاکان مشترک با انسان خردمند امروزی بودهاست ولی پس از جدایی از شاخهٔ انسانهای امروزی، مسیر تکاملی جداگانهای را طی کردهاست. مهمترین اکتشاف در این مورد، سنگوارهٔ زنی ۳۰ سالهاست که در سال ۲۰۰۳ میلادی کشف شد و قدمت آن ۱۸٫۰۰۰ سال تعیین شدهاست. این زن، یک متر قد داشته و حجم جمجمهٔ آن تنها ۳۸۰ سانتیمتر مکعب بودهاست. (این حجم از حجم مغز شامپانزه نیز کوچکتر است و در حدود یک سوم حجم مغز انسانهای امروزی میباشد.)
هم اکنون بحثهایی بین دانشمندان در جریان است راجع به این که آیا انسان فلورسی در واقع یک گونهٔ مجزا محسوب میشود یا نه.[۷۷] برخی از دانشمندان بر این باورند که انسان فلورسی نوعی کوتوله (با دید آسیب شناسی) از انسان خردمند امروزی بودهاست.[۷۸] این فرضیه تا حدودی دارای پشتوانهاست زیرا مردمی که هم اکنون در فلورس، محلی که اسکلت انسان فلورسی در آن یافت شدهاست، زندگی میکنند دارای قد کوتاه هستند. مساله دیگر در مورد انسان فلورسی نیز این است که سنگوارهٔ آن همراه با ابزارهایی که به انسانهای امروزی نسبت داده میشود، یافت شدهاست.[۷۸]
فرضیه اینکه انسان فلورسی دچار کوتولگی از دید آسیب شناسی بودهاست، قادر به توضیح برخی ویژگیهای انسان فلورسی که نه تنها شبیه انسان امروزی نبوده بلکه بیشتر به نیاکان قدیمی سردهٔ انسان شبیهاست، نمیباشد. علاوه بر مشخصات جمجمه، این ویژگیها شامل شکل استخوانهای مچ، ساعد، بازو، زانو و پاها میگردد.
کسی به درستی نمیداند که نخستین انسان هوموساپینس (یا انسان هوشمند)، که نیای انسان کنونی است، در چه زمان پا به عرصهٔ هستی نهادهاست.
اما کُهنترین (فسیل)های هوموساپینس ، که در کشور اتیوپی یافت شدهاند و اومو یک و اومو دو نام دارند، نزدیک به ۱۹۵ هزار سال برآورد شدهاست.
دانشمندان برآورد میکنند که انسان امروزی، نزدیک به ۶۰ هزار سال پیش، از موطن نخستین خود در آفریقا بیرون آمدهاست. در این زمان گسترش صحرای آفریقا برای مدتی وا می ایستاد و آب و هوای مرطوب تری، دست کم در بخشهایی از صحرای آفریقا به وجود میآید که پس از این فعل و انفعال، انسان برای مهاجرت از آن بهره میگیرد.
انسانها به دنبال خوراک و شکار، کم کم از خاور آفریقا، به سوی شمال حرکت کردند و پا به خاور میانه نهادند. [۱]
دو نظریه دربارهٔ مسیر مهاجرت انسان به خاورمیانه هست.
- برخی بر این باور اند که انسانهای مهاجر از شبه جزیرهٔ سینا وارد آسیا شدهاند.
- نظر دیگری هست که بر پایهٔ آن، بشر از تنگهٔ باب المندب جایی که فاصلهٔ آفریقا و شبه جزیرهٔ عربستان به اندازهٔ کمینه میرسد، از موطن نخستین خود بیرون آمدهاست. نکتهٔ شایان توجه این است که در آن زمان به علت عصر یخبندان و گرفتار شدن آب اقیانوسها در یخچالهای قطبی، سطح آب دریا پایینتر از امروز بودهاست و از همین رو فاصلهٔ میان دو خشکی در محل تنگهٔ باب المندب، بسیار کم تر از امروز بودهاست.
انسان از آنجا به مهاجرت خود ادامه میدهد به گونهای که به فاصله چند هزار سال نخستین نمونههای انسان را در قاره اقیانوسیه میتوان یافت.[۱]
انسان های نخستین زیاد با یک دیگر ارتباط برقرار نمی کردند و کمتر حرف می زدند و بیشتر با ایجاد اشاره ارتباط برقرار می کردند.
بررسی ها نشان می دهند شیوه ی غذایی هم حتی تا جایی تغییر کرده است که حجم و جثه بدنی کاملاً با انسان های نخستین فرق می کند.
جمجمه های انسان های نخستین کوچکتر بود اما به دلیل تغییر فک و جمجمه به تدریج بزرگ تر شده است و از حجم لثه و دندان ها کاسته شده است.
انسان های نخستین بیشتر شب و روز را در تنهایی برای خودشان سپری می کردند و کمتر ارتباط برقرار می کردند و به دیگران علاقه نشان می دادند از این رو مشاهده می شود سیر تکامل زبان و محبت کردن مدت زیادی طول کشیده است تا تکامل یابد
پست سریع خارجی در کمترین زمان
#نمایندگی_رایتل_شیراز
#نمایندگی_ایرانسل_شیراز
#نمایندگی_آسیاتک_شیراز
#نمایندگی_کارگزاری_آگاه_شیراز
#کاراپست
#کاراپست_شیراز
برای پیدا کردن آدس در map اینجا کلیک کنید